OEGANDA

In het prachtige Afrika ligt een land dat bekend staat om zijn wondermooie natuur en dit in combinatie met een overvloed aan verschillende soorten wilde dieren. Ondanks dat het één van de minst bezochte landen is van Afrika, is de fauna en flora er zeer gevarieerd. Dicht begroeide bossen, opengestrekte savanna's, verschillende meren en valleien, adembenemende watervallen en vele wildparken met een tropisch regenwoud.

Een bezoek aan Oeganda, of zoals het werd genoemd door Winston Churchill de 'Parel van Afrika' zal er waarschijnlijk voor zorgen dat het één van de mooiste ervaringen wordt uit je leven.

De Grijze Kroonkraanvogel

De Grijze Kroonkraanvogel werd bijna honderd jaar geleden uitgekozen tot het nationale symbool van Oeganda. Deze vogel neemt dan ook de centrale plaats in op hun nationale vlag. De drie kleuren van de vlag van Oeganda zijn zwart, geel en rood. En dit in tweevoud! Zwart vertegenwoordigt de kleur van de Afrikanen. Het geel wordt verbonden met de onophoudende zonneschijn van Afrika, terwijl het rood verwijst naar het Afrikaanse broederschap of de kleur van het bloed van alle Afrikanen.

Over de hele wereld bestaan er 15 soorten kraanvogels, waarvan er slechts vier in Afrika voorkomen. De Grijze Kroonkraanvogel is voor de Oegandezen dan ook hun toonbeeld van schoonheid en is door zijn pracht en elegantie de meest geliefde vogel van Oeganda.

Het hoogste dier ter wereld

Mede dankzij de poten en de lange nek kan een volwassen giraffe tot meer dan 5 meter hoog worden. De giraffe is zo het hoogste levende dier ter wereld. De nek van de giraffe kan wel tot bijna 2 meter lang worden. Met behulp van dit hoog uitstekende ledemaat plukken zij de blaadjes uit de bomen waar andere dieren niet bij kunnen. Naast takken, jonge scheuten en vruchten lusten giraffen voornamelijk en het allerliefst de doorns en de bladeren van de acaciaboom.

Giraffen leven vooral in open vlaktes, graslanden en de savannes van Afrika. Savannas zijn warme gebieden waar veel gras groeit en talrijke bomen staan. Giraffen drinken maar één keer per dag. De rest van hun nodige hoeveelheid water halen ze uit de vochtige bladeren.

De vlekken van de giraffe kan je vergelijken met een vingerafdruk van de mens. Hun patroon maakt ze net als onze vingerafdruk uniek. Verder dienen de vlekken tevens als camouflage. De giraf is trouwens ook één van de dieren op de wereld die het minste slapen. Zij slapen steeds in korte periodes van enkele minuten. Opgeteld slapen sommige giraffen zelfs maar 2 uur per dag. En dan vaak ook nog staand! Een slapende giraffe is een gemakkelijke prooi voor roofdieren. Zij moeten dus steeds alert blijven en altijd op hun hoede zijn. De lange nek is daarom ook enorm doeltreffend voor het spotten van naderende roofdieren. Een giraf kan zeer krachtige trappen uitdelen en eens op de vlucht kan de giraffe een topsnelheid halen van 55 kilometer per uur.

Mannetjes giraffen vechten regelmatig met elkaar om te bepalen wie de sterkste is. Ze draaien hun nekken om elkaar heen en proberen de tegenstander met het voorhoofd en de hoorns flinke klappen uit te delen. Dit noemt men 'nekworstelen'. Het mannetje dat zich het meest rechtop kan houden is de winnaar.

Giraffen leven in kuddes van zes tot twaalf dieren. Terwijl het dominante mannetje meestal zijn eigen territorium beschermt leven de vrouwtjes niet in een vast woongebied. In de droge tijd, als voedsel en water enorm schaars zijn leven giraffen soms in grote groepen. De maximale leeftijd van de giraffe is ongeveer 28 jaar. Zij wegen tussen de 400 en 800 kg en de draagtijd van een toekomstige mama is bijna 15 maanden!

Holhoornigen

De onvertakte hoorns van de holhoornigen is één van de eigenschappen die deze dieren onderscheiden van de hertachtigen. Vaak zijn de mannetjes van de hertachigen in het bezit van een gewei. Dit gewei wordt jaarlijks afgeworpen en nadien groeit er opnieuw een groter en complexer exemplaar. De grootte en de complexiteit van geweien tonen de gezondheid en leeftijd van de mannetjes en zorgen zo voor dominantie.

Gazellen, springbokken, impala's, koeantilopen en ook de waterbokken behoren allemaal tot de familie van de holhoornigen en niet tot de familie van de hertachtigen. De onvertakte hoorns hebben een kern van botweefsel en zijn bedekt met een laag keratine. Bij sommige soorten hebben alleen de mannetjes hoorns, bij andere soorten hebben ook de vrouwtjes kleinere hoorntjes. Zij leven voornamelijk van kort gras en hebben een uitstekend gehoor en reukzin, waardoor zij hun vijanden al van ver kunnen waarnemen.

Alle jongen worden vrijwel tegelijk geboren. Na een draagtijd van ongeveer tweehonderd dagen werpt het vrouwtje één jong. De helft van alle jongen worden al in de eerste weken gegrepen door een roofdier.

De grote 5

De term ‘De grote 5’ of ‘The big five’ vond zijn oorsprong in Afrika. De eerste menselijke bewoners van Afrika waren vaak jagers en/of verzamelaars. Tot in het begin van de 20e eeuw werden de meest gevaarlijkste en lastigste dieren om te doden opgenomen in de Big 5. Het was algemeen geweten dat deze top 5 van wilde dieren de jagers zelf ook aanvielen en doodden.

Ook al zijn ze niet de allergrootste wilde dieren van Afrika, zijn ze wel de 5 gevaarlijkste dieren die het moeilijkst te vinden en te doden waren.

Vandaag de dag vormen de vijf machtigste wilde dieren van Afrika nog steeds de Big 5. Jaarlijks bezoeken duizenden toeristen Afrika en doorkruisen ze de mooie Afrikaanse landschappen tijdens hun Safari-vakantie. Dagelijks maken ze één of meerde game-drives waarin ze met de wagen, en soms zelfs te voet op zoek gaan naar de heersers van het dierenrijk. Urenlang rijden ze door de Afrikaanse wildernis om nu –in tegenstelling met het geweer vroeger- met de camera op jacht te gaan en de mooiste foto’s te ‘schieten’ van de grote 5.

1. De buffel

De buffel is met zijn 500 tot 950 kilogram het meest onvoorspelbaarste dier van de Big 5. Ze leven in groep en wanneer ze zich bedreigd voelen gaan ze snel over tot de aanval. Meerdere exemplaren uit een kudde werken soms samen om zelfs leeuwen op afstand te houden.

Deze graseters moeten dagelijks drinken. Men vindt ze dus regelmatig terug nabij waterbronnen. Afkoelen doen ze vaak in modderpoelen. Later beschermt de opgedroogde modder hen tegen de zon en tegen insecten.

En, … al zien ze er niet gevaarlijk uit en zijn ze het gemakkelijkst te spotten dier van de grote 5, durven buffels ook mensen totaal onverwacht aan te vallen.

2. De olifant

Ze kunnen vier meter hoog worden, 7000 kg wegen, gemiddeld ongeveer 70 jaar oud worden, ongeveer 140 kilogram voedsel per dag naar binnen werken en dagelijks nog eens ongeveer 110 tot 190 liter water drinken. De Afrikaanse olifant is vandaag het grootste levende landzoogdier van de wereld!

Volwassen mannetjes leven vaak alleen. Kuddes bestaan uit vrouwtjes en hun jongen. Elke kudde wordt geleid door de ‘matriarch’, het dominantste vrouwtje van de groep.

De slurf van de olifant is multifunctioneel. Deze wordt gebruikt om te ademen, water te drinken, knuffelen, dingen verplaatsen en oppakken en om er mee te douchen en te worstelen.

3. Het luipaard

Met hun grote klauwen en hun enorme springvermogen brengen luipaarden veel tijd door in bomen. Enkel in de ochtend of de vroege avond is deze katachtige te bewonderen op de grond. De prachtige gevlekte vacht van het luipaard zorgt ervoor dat zij in bomen zo goed als perfect gecamoufleerd zijn.

Het luipaard gaat solitair door het leven. Enkel tijdens de paartijd dulden zij het bezoek van een soortgenoot. Het luipaard is niet alleen één van de mooiste dieren van Afrika, maar het is ook het moeilijkst te spotten dier uit de Big Five.

4. De leeuw

De gigantische tanden, zijn machtige brul en zijn sublieme jachtkunsten maken dat de leeuw de koning der dieren is!

Leeuwen zijn enkel actief in de ochtend, bij valavond en tijdens de nacht. Ondanks dat de mannetjes het meeste territoriale gedrag vertonen, zijn de vrouwtjes de échte jagers binnen de troep. Zij werken samen om antilopen, wildebeest en zebra’s op te jagen. Omdat zij zo goed samenwerken kunnen zij zelfs groter wild vangen, zoals giraffen en buffels.

Overdag is de leeuw vrijwel niet actief. Per dag eet de leeuw wel zo’n 7 kg vlees. Maar na het eten is het tijd om te rusten, soms wel de ganse dag lang.

5. De neushoorn

De neushoorn is, na de olifant, het tweede grootste landzoogdier ter wereld. Een volwassen neushoorn weegt al snel tussen de 1800 en 2700 kg en haalt snelheden van 50 kilometer per uur!

Ook al zijn ze het moeilijkst te spotten en zijn ze de meest bedreigde diersoort uit de Big 5, ze hebben één van de gevaarlijkste reputaties.

Zodra het schemerig wordt, wordt de neushoorn actief. Men bezoekt ze het best overdag, wanneer ze liggen te slapen in de schaduw van bomen en struikgewas.

Het gouden uur

Licht is één van de belangrijkste onderdelen in fotografie. De basis van een goede foto begint eigenlijk met de hoeveelheid licht dat er aanwezig is. Zonsopkomst en zonsondergang zorgen vaak voor de mooiste kleuren van de dag. Het uur net na zonsopkomst en het uur net voor zonsondergang worden daarom omschreven als het gouden uur. Tijdens deze twee momenten is het zonlicht erg geel van kleur en kleurt de horizon heel vaak fel rood.

Op plaatsen dicht bij de evenaar klimt en daalt de zon veel sneller dan in het hoger gelegen Noordelijke- of lager gelegen Zuidelijke halfrond. De mooie warme gloed houdt het dus zeker geen 60 minuten vol. Wil je mooie foto's maken tijdens het gouden uur, wees dan op tijd op de juiste plaats want het gouden uur kan sneller voorbij zijn dan je denkt.

Naast het gouden uur is er nog een moment waarbij de lucht heel vaak mooi blauw wordt. Men noemt dit het blauwe uur. In tegenstelling tot het gouden uur duurt het blauwe uur slechts ongeveer een kwartiertje. Het blauwe uur komt alleen voor vlak na zonsondergang. Tijdens de schemering licht de lucht helemaal blauw op. Het diepblauwe veranderd heel snel naar donkerblauw, tot op het moment dat het licht bijna volledig verdwijnt en het pikdonker of zwart wordt.

High Key Fotografie

Black fotografie is een moderne term die in het leven werd geroepen door een aantal paardenfotografen. Eénvoudig gezegd zijn dit foto's die zich kenmerken door hun zwarte achtergrond. Dit type foto's is nochtans niet nieuw! En ook de High Key foto's bestaan sinds het begin van het fotografie tijdperk. High Key foto's zijn eigenlijk beelden waar de witte kleur dominant aanwezig is, en dit in tegenstelling tot de overwegend zwart getinte foto's die men Low Key beelden noemt.

Deze twee type foto's worden vaak enkel in studios gefotografeerd door gebruik te maken van een witte of zwarte achtergrond. Door in de sneeuw te fotograferen kan je in de natuur al bijna automatisch zelf High Key beelden schieten. In het snikhete Afrika kan je vrij gemakkelijk High Key beelden maken door bewust de overbelichting en de hooglichten op te zoeken bijvoorbeeld tijdens het middaguur.

Door de felle zonneschijn en dus ook een overvloed aan licht kan je de lucht als het ware gebruiken als witte achtergrond.

Unieke vogelsoorten

Wevers

Reptielen

De Oegandezen

Primaten

De primaten is een grote groep van dieren die behoort tot de zoogdieren. Ze worden ook wel de opperdieren genoemd wat wetenschappelijk "de eersten" betekent. Naar voren gerichte ogen, grote hersenen, het zien van kleuren en een lange kindertijd zijn maar enkele kenmerken die primaten onderscheiden van andere soorten zoogdieren. De meeste primaten zijn bosdieren die aangepast zijn aan het klimmen, zwaaien, springen of kruipen in bomen. Alle soorten apen, halfapen en mensapen worden gerekend tot de groep van primaten. En ja hoor, ... ook de mens behoort tot deze groep.

De mensapen zijn een apensoort die het best op de mensen lijken. Hiertoe behoren de gibbons, de orang-oetans, de chimpansees, de bonobo’s en de gorilla’s. Een belangrijk kenmerk is dat deze dieren geen staart hebben.

Eén van de meest voorkomende primaten, die geen mensaap is en dus wel een staart heeft, is de groene baviaan. Deze soort wordt ook wel de Anubis baviaan genoemd. Zij zijn één van de grootste bavianensoorten op aarde en leven in groepen van 20 tot soms wel 100 dieren. De hoektanden zijn zeer lang. Bij gevaar waarschuwt een baviaan de andere dieren met een krijs, waarna de individuen van de groep luid schreeuwend alle kanten op rennen. De belangrijkste vijand van de baviaan is het luipaard, maar ook de leeuw, de gevlekte hyena, het jachtluipaard, Afrikaanse wilde honden tot zelfs de chimpansees.

Chimpansee Trekking

Het DNA van de Chimpansee komt met zijn 95% tot 99% het meest overeen met dat van de mens. De chimpansee is dan ook hét dier dat het nauwst verwand is met de mens. Eén van de grootste bijdragen van een zestigjarige studie over het sociale en familiale leven van de chimpansee was de ontdekking dat chimpansees werktuigen maken en gebruiken. In de jaren 60 ontdekte de Britse primatologe Jane Goodall dat sommige chimpansees takjes en twijgen gebruikten om termieten te vangen. De twijgjes worden in gaten gestoken waarbij het twijgje vervolgens met termieten wordt bedekt. Het twijgje, nu voorzien van een lekkere maaltijd wordt teruggetrokken en leeggegeten door de chimpansee. Tot deze ontdekking werd gedacht dat alleen mensen gereedschap hanteerden, een handeling waarvoor een hoge mate van intelligentie vereist is.

Zeven jaar lang eet een baby chimpansee samen met zijn moeder en slapen ze in hetzelfde nest. Daarnaast hebben baby chimpansees een soort wit pluimpje op hun billen wat aangeeft aan volwassen chimpansees dat ze voorzichtig moeten omgaan met het jonge familielid. Vier jaar lang mogen kleine chimpansees melk drinken bij de moeder. Hierna verdwijnt het witte pluimple en moeten ze zich vanaf dan aan de regels van de groep houden.

Chimpansees komen enkel voor in Afrika en leven in kleine groepen van maximaal tien apen. Opgroeiende mannetjes blijven vaak in de groep waar zij zijn geboren, terwijl de vrouwtjes vaak op zoek gaan naar een nieuwe groep. De rangorde binnen de groep gaat vaak gepaard met een spectaculair geroep of gevecht. Zij rennen, roepen, stampen en slaan met overeind gezette haren om hun eigen rol binnen de groep te bepalen. Alle leden van de groep hebben duidelijk één leider, het alpha mannetje. Ondanks hun beperkte grootte van 100 tot maximaal 180cm zijn Chimpansees veel sterker dan de mens. Met behulp van hun sterke armen bereiken zij een spanwijdte van bijna 3 meter.

Chimpansees zijn omnivoren. Zij eten zowel plantaardig als dierlijk voedsel. Fruit, jonge bladeren en stengels, knoppen, schors, zaden en hars staan op het dagelijkse menu van de Chimpansee. Elke avond bouwen zij in bomen en minstens twee meter boven de grond een nieuw nest van bladeren en takken om in te slapen.

Een jong blijft vaak de eerste negen levensjaren bij zijn moeder om van alles te leren. De band tussen moeder en kind is vaak levenslang en het duurt 3 tot 8 jaar vooraleer vrouwtjes weer een nieuw jong krijgen. Met een maximum leeftijd van ongeveer 39 tot 41 jaar maakt dat de Chimpansee ook op de lijst van bedreigde diersoorten staat.

Gorilla Trekking

Wist je dat de mens slechts de tweede grootste primaat ter wereld is? De mens is overal te vinden maar de grootst levende primaat vindt je uitsluitend in de tropische regenwouden van Afrika. King Kong of de Gorilla is de absolute nummer één der primaten. Filmmakers hebben een voorliefde voor gorilla's omdat ze namelijk zo menselijk en intelligent zijn. Planet of the Apes, Gorillas in the Mist, Kong: Skull Island, Congo, Rampage, Mighty Joe Young... allemaal schitterende films waarin één of meerdere gorilla's zo goed als de hoofdrol spelen.

Gorilla’s worden onderverdeeld in twee soorten, de westelijke gorilla en de oostelijke gorilla. Iedere soort heeft 2 ondersoorten. De berggorilla is de op één na (na de Grauer gorilla) grootste gorillasoort. De mannetjes kunnen een gewicht bereiken tot wel 220 kilo. Zoals de naam al een beetje doet vermoeden leven berggorilla's bijna uitsluitend in het Virungagebergte. Dit bergachtige gebied loopt over de Democratische republiek Congo, Rwanda en Oeganda. Ieder van deze drie landen hebben elk minstens één eigen nationaal park die het leefgebied van de berggorilla’s moet beschermen.

Het Bwindi Impenetrable Forest is een beschermd natuurgebied met een oppervlakte van 330 km² in het zuidwesten van Oeganda. Dit regenwoud ligt op een hoogte tussen de 1160 en 2600 meter. En het is hier waar toeristen hopen op een ontmoeting met de zeldzame berggorilla. Doordat slechts een beperkt aantal mensen per dag wordt toegelaten is het slim je hele bezoek vooraf te regelen. En niet te vergeten is dat je een vergunning nodig hebt om het park te betreden en op zoek te gaan naar één van de acht groepen berggorilla's die hier leven. De prijs voor een vergunning kan stevig oplopen, maar een deel van het geld wordt gebruikt om de dieren te beschermen en slachting en uitroeïng te voorkomen. Maar geloof me, deze ontmoeting ga ik nooit vergeten.

Meer dan de helft van de nog in levende berggorilla's leeft in het Bwindi National Park. In het wild zijn er op dit moment nog amper 1063 berggorilla’s geteld. Maar sinds 2010 zien we echter opnieuw een lichte stijging van het aantal gorilla's en dit mede dankzij het WNF dat samenwerkt met de overheden in de 3 landen (Congo, Rwanda en Oeganda) waarin zich nog berggorilla's bevinden. In tegenstelling tot de andere soorten gorilla's kan een berggorilla -tot op heden- niet overleven in gevangenschap en zodus ook niet in een zoo of dierentuin. Weinig mensen zullen dus ooit een berggorilla in het echt zien.

Omdat het in de bergen wat kouder is, hebben berggorilla's een langere en dikkere vacht. Gorilla's leven in groep. Een familie kan uit tot wel 30 individuen bestaan. De baas van de groep is de zilverrug. Het is de taak van de zilverrug om de groep te leiden en te beschermen, zo nodig met vechten. Zij lopen dan ook de meeste kans om vroegtijdig te overlijden. In het wild worden gorilla's 35 tot 40 jaar oud. Een vrouwtjesgorilla weegt al snel 75 kilo terwijl een mannetje makkelijk 1m90 groot kan worden en tot 210 kilo kan wegen. Door zijn gewicht brengt de gorilla de meeste tijd door op de grond in plaats van in bomen. Vrouwtjes zijn vruchtbaar wanneer ze ongeveer 7 tot 10 jaar zijn. De zwangerschap duurt 8,5 maanden en ze krijgen gemiddeld sechts éénmaal om de 4 tot 6 jaar een baby. Daardoor worden er per vrouwtje maar 3 tot 5 jongen geboren. De mannetjes zijn pas geslachtsrijp rond hun 10e levensjaar. De eerste twee jaar is een gorillajong helemaal afhankelijk van de moedermelk.

Een gorillagroep is vaak een echte familiegelegenheid. De mannen in de groep zijn vrijwel altijd vader en zoon en/of broers. Wanneer ze jong zijn is spel een belangrijke leerschool voor gorilla’s. Trommelen op de borst, op de grond slaan, rennen en het afrukken van takken tot zelfs vechten. En ook vader, de dominante zilverrug neemt vaak deel aan deze imponeer wedstrijdjes. Zo leren de jonge mannen van hun vader hoe een groep geleid moet worden.

Op de leeftijd van 13 tot 15 jaar krijgen alle gorillamannetjes een zilvergrijze rug. Dat is een kenmerk van volwassenheid, maar zeker niet van leiderschap! Een volwassen zoon maakt later kans de groep van zijn vader over te nemen. Maar jonge geslachtsrijpe mannetjes verlaten soms de groep om als vrijgezel door het woud te zwerven. Soms vormen jonge zwervers een vrijgezellengroep. Die biedt voordelen op het gebied van veiligheid. Nadien zullen ook zij op den duur proberen een eigen harem voor zich te winnen. Ook veel jonge, seksueel volwassen vrouwtjes stappen over. Zij willen niet langer in de groep van hun vader blijven en sluiten zich aan bij een andere groep of bij één van de vrijgezelle mannetjes in de buurt. Zo komen er soms ook heftige gevechten voor tussen zilverruggen, waarbij zij elkaar zwaar kunnen verwonden.

Gorilla’s delen voor 98,3% het menselijke DNA. Ze genieten van een zeer vezelrijk dieet. Gevallen bladeren, jonge takjes, stengels, knollen, noten en insecten vermalen ze met behulp van hun sterke kaken. Ongemerkt eten ze ook nog zo`n duizend kleine insecten op tot ze ongeveer zo’n 18kg voedsel per dag hebben verorberd.

Zebra's

Wie van paarden houdt, houdt van zebra’s! Samen met de paarden, ezels en halfezels vormen de zebra’s de groep van de paardachtigen. Paardachtigen leven voornamelijk van grassen, zijn enorm sociaal en leven dan ook graag in groep. Van de paardachtigen zijn zebra’s het meest schuw. De mens is er trouwens, tot op heden, nog niet in geslaagd om ze te domesticeren.

Zeba’s staan vooral bekend om hun zwart-witte strepenpatroon. Deze strepen hebben voor de zebra verschillende functies. Elke zebra heeft een uniek strepenpatroon wat onder andere veulens zou helpen om zeer snel en van op afstand hun mama te herkennen.

Het strepenpatroon werkt ook verwarrend bij de grootste vijand van de zebra, namelijk de leeuw. In volle vlucht en in groep zouden al deze strepen leeuwen verwarren tijdens de jacht. En ook de tseetseevlieg haat dit soort afweermechanisme.

Maar de belangrijkste functie van de strepen is waarschijnlijk wel de temperatuur regelaar. De combinatie en afwisseling van de zwarte en witte strepen op het lichaam van de zebra zou deze paardachtige gebruiken om zijn temperatuur in het snikhete Afrika te regelen.

Misschien moet ik wel een zebra T-shirt gebruiken voor mijn volgende reis naar... Afrika.