Zeekoeien: Er bestaan 4 soorten zeekoeien ...

Zeekoeien verblijven meestal in ondiepe wateren en grazen op de bodem.


De doejong wordt heel vaak verward met de lamantijn, beter gekend als de manatee. Maar een ontmoeting met één van deze bijzondere zeezoogdieren blijft indrukwekkend. Deze kleine groep zoogdieren, welke worden omschreven als de zeekoeien, omvat slechts vier soorten: de Amazone lamantijn, de Caraïbische lamantijn, de West-Afrikaanse lamantijn en de doejong.

Zeekoeien zijn stevige dieren en bewegen zich voort al drijvend of zwemmend. De neusgaten liggen bovenop de snuit die begroeid is met harde snorharen. Hun voorpoten zijn in vinnen veranderd en de staart is omgevormd tot één grote platte vin. Lamantijnen worden gemiddeld zo'n veertig jaar oud. Hun leeftijd kan echter oplopen tot zestig jaar en de doejong kan zelfs de leeftijd bereiken van 75 jaar. Zeekoeien worden gemiddeld tussen de drie à vier meter lang en kunnen een gewicht hebben van 350 tot 600 kg.

Het grote verschil tussen de doejong en de lamantijn zit hem vooral in de vorm van de staart. De staart van de lamantijn is eerder lepelvormig of rond terwijl de staart van de doejong lijkt op deze van de dolfijn en dus eerder V-vormig is. En terwijl de doejong eerder beige tot grijs bruin is hebben de lamantijnen eerder een egaal grijze tot donkergrijze kleur. Soms zijn deze echter zo begroeid met algen dat ze er eerder groen uitzien.

Zeekoeien verblijven tijdens de zomermaanden meestal op zee. In de wintermaanden zoeken ze echter iets warmere wateren op en kan men ze veel gemakkelijker terug vinden op plaatsen waar ze zich schuil houden. Lamantijnen zoeken zelfs brak of zoet water op om te overwinteren.

 
Rhinopias eschmeyeri Een doejong in Marsa Alam (Egypte)
Rhinopias frondosa Een manatee bij Cristal River (Florida)
Rhinopias frondosa Bruno samen met een lamantijn
De beste locatie ter wereld om lamantijnen of manatees te bezichtigen - en te fotograferen - is wellicht wel Crystal River, een plaatsje gelegen in de Amerikaanse staat Florida. Deze rivier staat in verbinding met de Golf van Mexico en bestaat uit een netwerk van meren en kanaaltjes met daarin enkele warme zoetwater bronnen. In de winterperiode treft men hier dan ook zeer regelmatig manatees aan, en dit in soms wel heel grote hoeveelheden. Maar het water is er wel niet altijd zo kristalhelder als de naam doet vermoeden en de temperatuur is er slechts iets net boven de 20 graden Celsius.

De doejong daarentegen treft men vooral aan in tropische wateren. De grootste populatie leeft bij Australië. Maar ook in Egypte hebben duikers regelmatig ontmoetingen met deze toch wel grote zoogdiersoort. In de buurt van Marsa Alam bevinden zich namelijk enorme zeegrasvelden. En zeekoeien zijn echte planteneters.

Zeekoeien verblijven meestal in ondiepe wateren en grazen op de bodem. Ze voeden zich vooral met zeegras, algen en andere waterplanten. Tijdens het grazen trekken ze soms de volledige plant uit en laten grote kale plekken zand achter. Daarbij komen ze om de drie tot vijf minuten naar de oppervlakte om adem te halen. Wanneer ze niet aan het grazen zijn, zijn ze aan het rusten en liggen ze soms doodstil op de bodem. Tijdens hun rustpauzes kunnen de duiken oplopen tot wel twintig minuten vooraleer ze even aan de oppervlakte verschijnen om dan opnieuw te verdwijnen naar de bodem en hun rustpauze verder te zetten.

De zeekoe is geslachtsrijp op vijf à negen jarige leeftijd. Het paren is niet seizoen gebonden en het vrouwtje is meestal elke drie tot vijf jaar drachtig. Het kalfje wordt geboren na een draagtijd van twaalf tot veertien maanden. Nadien blijven kalf en moeder heel dicht bij elkaar en maken ze bijna constant lichaamscontact. Het zogen gebeurt aan de tepel die zich bevindt net achter de voorste vin. Mede door deze manier van zogen en de drie tot vier nagels aan de buikvin zijn zeekoeien het nauwste verwant met de familie van de olifant. Op tweejarige leeftijd verlaat het kalf de moeder en gaat het zijn eigen weg.

In zee hebben zeekoeien weinig vijanden. Buiten de haaien en de orka's is de grootste vijand eigenlijk de mens. De lamantijnen in Florida houden ervan gekrabt te worden en zoeken zelfs contact met de mens. Ze zijn totaal niet schuw en zijn daarbij ook nog ongevaarlijk. Maar dit betekent dat ze vaak in botsing komen met de plezierbootjes van toch wel één van de topattracties van Florida: het snorkelen met de manatee. Vele dieren hebben dan ook diepe littekens veroorzaakt door scheepsschroeven. Dit is meteen ook de belangrijkste doodsoorzaak van één van onze gentle giants van de oceanen: de bijna uitgestorven zeekoe.


Soorten zeekoeien :